Bekende Nederlanders?

In De Verdieping van Nederland is Nieuws op straat is inmiddels geopend. En dus gaan we direct verder met het voorbereiden van de volgende tentoonstelling. Daarin zijn twee dingen leidend: de boekenweek van 2011 (16 t/m 26 maart) en de 100e internationale vrouwendag (8 maart). Omdat het thema van de boekenweek "Curriculum Vitae - Geschreven portretten" is, heb ik de afgelopen twee dagen gezocht naar mooie, ontroerende, belangrijke archiefstukken over bekende Nederlanders. Uit het heden, maar vooral uit het verleden. En met een nadrukkelijk aantal vrouwen onder hen.

Zo'n zoektocht is nog niet zo makkelijk. Uren rondstruinen door onze collectie gaat met gemak. Maar al snel ontaardt dat in (ver)dwalen. Dus eerst maar eens een lijstje gemaakt van de mannen en vrouwen waarover ik iets wil vinden. Stukken over onze grootste vaderlanders zijn snel gevonden. Willem van Oranje, Piet Hein, minister-presidenten, koningen en koninginnen: je struikelt erover bij het NA.



Daarna kom je echter op het punt in je lijst waarop je je afvraagt of het grote publiek deze mensen nog wel kent. Weten mensen nog wie Wilhelmina Drucker was? Of Lieftinck en zijn tientje? Voor de zekerheid voeg ik maar wat Wikipedialinks toe.

Ik realiseer me dat inderdaad veel mensen personen die een grote rol in onze geschiedenis hebben gespeeld, daadwerkelijk niet meer kennen. Of niet verder komen dan "Tja, de naam komt me wel bekend voor, maar wie was dat ook alweer...". Ik leg me er niet bij neer dat deze mensen bij een steeds kleiner publiek bekend zijn. En juist daarom kan ook een tentoonstelling over hen toch echt geen kwaad!

Nieuws op straat - Pamflet vs. blog

Na #23dingen heb ik besloten mijn blog toch te laten bestaan om af en toe eens iets te schrijven over mijn werk. Bij deze een update over de komende expo in De Verdieping van Nederland.

We openen op 7 oktober as. Nieuws op straat. Marskramers en hun handel. En dan gaat het vooral over de gedrukte handel. Eeuwenlang waren marskramers de verspreiders van het nieuws en van volksverhalen en liedjes. Toen we vorig jaar de tentoonstelling over het Twaalfjarig Bestand maakten - de wapenstilstand vanaf 1609 tijdens de Tachtigjarige Oorlog - viel het me al op dat op de dag van de afkondiging van het Bestand, het direct als een pamflet verscheen. Tijdens het onderzoek voor Nieuws op straat, kwamen meer van dergelijke dingen boven water.

Een voorbeeld: op 13 mei 1619 wordt Johan van Oldenbarnevelt onthoofd op het Binnenhof. Diezelfde dag besluiten de Staten-Generaal dat er een pamflet in drie talen moet worden opgesteld over deze gebeurtenis. Drie uitgevers krijgen het octrooi om dit te doen en een dag later verspreiden marskramers de pamfletten. Wat een snelheid van nieuwsverspreiding in die tijd!

Naast dit soort pamfletten, verspreidden marskramers ook allerlei verboden pamfletten tegen de stadhouder, een geestelijke die buiten zijn celibataire boekje ging, de burgemeester, etc. Vaak reageerden de betrokkenen ook weer met een tegenpamflet. Een kritische blog kun je dus heel goed vergelijken met de pamfletten die in de 16e, 17e, 18e eeuw verspreid werden. Snel geschreven, snel verspreid en ook weer snel op gereageerd.

Ik zou dus eigenlijk zeggen: what's new?!