vrijdag 11 maart 2011

Ga jij maar zakjes plakken

Dat heb ik mijn oma vaak horen zeggen. Ze bedoelde er zoiets mee als: ga jezelf eens nuttig maken. Maar waar komt die vreemde familie-uitdrukking eigenlijk vandaan?

Twee maanden geleden kreeg ik van mijn moeder een plastic tasje met spullen van mijn opa, haar vader. Stichting Industrieel Erfgoed Amersfoort had zojuist een boekje uitgebracht over de Amersfoortse koffiebrander Dorlas. Meer dan veertig jaar werkte mijn opa als boekhouder bij Dorlas. Vandaar dat tasje: bij de presentatie van het boekje had de schrijver het geleende materiaal teruggegeven. “Kijk jij maar eens of je er iets mee kunt”, zei mijn moeder.

Onverwacht raakte het me om op deze manier door het leven van mijn opa te wandelen. Mijn opa, die overleed toen ik pas drie jaar oud was. Ik heb nauwelijks herinneringen aan hem. Wat ik van hem weet, komt uit de verhalen van mijn oma, tantes en moeder. Een rustige man, vader van negen kinderen, waarvan de eerste twee een half jaar na elkaar stierven in de moeilijke oorlogsjaren. En al die jaren gewerkt in de koffie. Hij werkte er als boekhouder, maar moest ook koffiemonsters proeven en beoordelen. Zo stond hij zelfs op het briefpapier van Dorlas afgebeeld!



Opa ging met pensioen toen ik geboren werd. Maar Dorlas heeft altijd een rol gespeeld in ons leven. Toen de fabriek nog in Amersfoort gevestigd was, haalden we maandelijks dozen vol koffie. Vanuit mijn oma’s huis, die inmiddels verhuisd was naar Nieuwegein, werd dit naar de rest van de familie gedistribueerd. Ik mocht vaak mee en soms mochten we wel eens kijken in de fabriek. Die geur van gebrande koffie vergeet je niet snel. Toen ik jaren later tijdens mijn studententijd onder de rook van Douwe Egberts in Utrecht woonde, was de woensdag altijd een nostalgische dag. Dan werd er koffie gebrand en ik rook de geur van mijn jeugdherinneringen.

En nu dat zakjes plakken. Mijn moeder en een van haar zussen vroegen wel eens een heitje voor een karweitje. Mijn oma stuurde ze dan naar de Dorlasfabriek om zakjes te plakken. Een aantal uur plakten ze dan thee- en koffiezakjes dicht. En speciaal houten blokje diende om het zakje omheen te vouwen en met een kwastje lijm werden de onder- en zijkant van het zakje dichtgeplakt.



Zakjes plakken dus. Kun je je het nog voorstellen? Al dat verpakkingsmateriaal met de hand dichtplakken! Mijn moeder maakte zich nuttig en verdiende ook nog een heitje. En zo kwam het dat mijn oma altijd zei: “Ga jij maar zakjes plakken”, als het tijd werd dat je wat nuttigs ging doen. En dat ga ik bij deze maar eens doen.